Phép lặp là gì?

Trong kiến thức liên kết câu và liên kết đoạn trong văn bản có 4 phép liên kết câu chính là phép thế, phép liên tưởng, phép nối và phép lặp. Trong bài này mình sẽ hướng dẫn những khái niệm cơ bản về phép lặp liên kết câu và liên kết đoạn.

Định nghĩa phép lặp liên kết

Là lặp lại ở câu đứng sau từ ngữ đã tồn tại ở câu trước đó, nhằm tạo ra tính liên kết giữa các câu với nhau. Có thể lặp lại 1 từ, 2 từ hoặc nhiều từ tùy vào mục đích của tác giả hoặc nội dung văn bản.

Các phương tiện được sử dụng trong phép lặp 

Lặp ngữ âm

Là hiện tượng hiệp vần và cắt nhịp đều trong các câu của văn bản. Loại lặp ngữ âm này thường xuất hiện trong thơ ca và đồng dao. Các yếu tố lặp như vần, nhịp, điệu…

Ví dụ: 

Bánh chưng có lá 

Con cá có vây

Ông thầy có sách

Ta thấy các yếu tố lặp trong 2 câu đầu là vần á, còn câu 2 với câu 3 là vần â.

Lặp từ ngữ

Là những từ ngữ được lặp lại từ câu này qua câu khác trong một đoạn văn. Khoảng cách lặp giữa các từ thường không quá xa, nhằm tạo sự liên kết và các mối liên quan giữa các câu với nhau.

Ví dụ:

Buổi sáng bé dậy sớm ngồi học bài. Dậy sớm học bài là một thói quen tốt. Nhưng phải cố gắng lắm mới rèn luyện được thói quen ấy.

Ta thấy các từ lặp lại là dậy sớm học bài và thói quen.

Lặp cú pháp

Là dùng đi dùng lại một kiểu cấu tạo câu nào đó. Nó có thể lặp lại hoàn toàn hoặc thay đổi một vài câu từ để tạo tính liên kết giữa các câu hoặc đoạn văn chứa phép lặp đó.

Ví dụ:

Bạn có thể không thông minh nhưng bạn luôn cần cù và vượt qua giới hạn của bản thân từng ngày một. Bạn có thể không hát hay nhưng bạn không trễ hẹn.

Cấu trúc câu lặp lại là: Bạn có thể không…. nhưng bạn…

Điểm giống và khác giữa phép lặp từ và điệp ngữ

Nhiều bạn thường thắc mắc rằng phép lặp từ này giống với biện pháp tu từ đã từng học trước đó là điệp ngữ. Mình sẽ giải thích qua vấn đề này nha. Điệp ngữ thật ra là một phần trong phép lặp từ này nhưng điểm khác biệt là sức biểu cảm. Điệp ngữ sẽ gợi cảm hơn về mặt hình ảnh, âm thanh. Nó tạo cho người đọc tính biểu cảm về  tượng hình, tượng thanh cao hơn. Còn lặp từ chỉ đơn thuần là lặp về ngữ âm, nó chỉ có tác dụng liên kết các câu, đoạn lại mà ít mang tính nghệ thuật.

Kết luận: Phép lặp là phương pháp liên kết câu quan trọng mà bạn cần nắm vững để thực hiện phân tích đoạn văn hiệu quả nhất.